การสอนสระในวิชาภาษาไทยกับกรณีศึกษาที่บกพร่องทางสติปัญญาดาวน์ซินโดรมโดยใช้ ASSURE Model

              ก่อนอื่นเราจะมาทำความรู้จักเกี่ยวกับ Down syndrome ซึ่งเป็นโรคพันธุกรรมที่เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซม  ปัญหาที่สำคัญที่สุดของเด็กเหล่านี้ก็คือ ภาวะปัญญาอ่อน นอกจากนี้ก็คือโรคหัวใจพิการแต่ กำเนิด และภาวะต่อมไทรอยด์บกพร่อง 
               โดยทั่วไปเด็กกลุ่มอาการดาวน์จะมีใบหน้าและรูปร่างลักษณะที่จำเพาะ แพทย์ พยาบาล สามารถ ให้การวินิจฉัย ได้ตั้งแต่แรกเกิด แต่พ่อแม่ของเด็กเหล่านี้อาจสังเกตได้จาก ลักษณะ ของเด็กที่ตัวค่อนข้าง นิ่มหรืออ่อนปวกเปียก การพัฒนาการที่ล่าช้า เช่น นั่งช้า ยืนช้า เดินช้า และพูดช้า เป็นต้น

    กรณีศึกษาที่บกพร่องทางสติปัญญา ดาวน์ซินโดรม หรือว่าเด็กหญิงกิ่งแก้ว (นามสมมุติ) ปัจจุบันศึกษาอยู่ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนเรียนร่วม

ลักษณะทั่วไปของเด็กหญิงกิ่งแก้ว คือ

-  อาศัยอยู่กับพ่อแม่

-  ชอบดูการ์ตูน Frozen ชอบกินซูกัส

-  เรียนช้า การเคลื่อนไหวเชื่องช้า และมีช่วงความสนใจสั้น

-  พูดคนเดียว

-  ไม่ชอบเรียนเกี่ยวกับวิชาการ

-  เขียนตามตัวอักษรได้ แต่ไม่สามารถสะกดได้ด้วยตัวเอง

-  ไม่รู้จักสระ 32 ตัว  

-  เขียนพยัญชนะกลับหัวเป็นบาง    ตัว เช่น ภ , ถ , ณ , ด , ต , ค    

-  ออกเสียงคำยังไม่ชัด เช่น ง งู  เป็น ยอ ยู อยู่ 

จากที่กล่าวมา ทำให้เห็นว่าเด็กหญิงกิ่งแก้ว ยังมีจุดบกพร่องด้านการออกเสียง หรือรวมไปถึงยัง ขาดทักษะวิชาการที่สำคัญหลายวิชา โดยเฉพาะวิชาภาษาไทย ซึ่งเป็นวิชาที่มีความสำคัญในการดำรงชีวิต ประจำวัน ดังนั้น จึงเป็นกระบวนวิชาที่จะนำมาสอนเพื่อเพิ่มทักษะให้กับเด็กหญิงกิ่งแก้ว ในเรื่องของ สระ  เพราะเด็กหญิงกิ่งแก้วยังไม่รู้จักตัวสระทั้ง 32 ตัว จะกำหนดสระมา 6  ตัว ที่เด็กพบเห็นได้บ่อยในชีวิตประจำวัน

ASSURE Model

A  Analyze learners = การวิเคราะห์ลักษณะผู้เรียน

S  State objectives  = การกำหนดวัตถุประสงค์

S  Select instructional methods, media, and materials = การเลือก ดัดแปลงหรือออกแบบสื่อใหม่

U  Utilize media and materials    = การใช้สื่อ

R  Require learner participation  = การกำหนดการตอบสนองของผู้เรียน

E  Evaluate and revise  = การประเมินการใช้สื่อ

ข้อบกพร่องของกรณีศึกษา ไม่รู้จักตัวสระทั้ง 32 ตัว แต่จะกำหนดสระมา 6  ตัว ที่เด็กพบเห็นได้บ่อยในชีวิตประจำวัน โดยใช้ ASSURE Model ในการจัดการเรียนการสอนอย่างเหมาะสม

A  Analyze learners = การวิเคราะห์ลักษณะผู้เรียน

การวิเคราะห์ลักษณะของเด็ก จะทำให้ผู้สอนเข้าใจลักษณะของเด็กและสามารถเลือกใช้สื่อการ เรียนการสอนให้เหมาะสมเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการเรียนการสอนที่ได้ตั้งไว้

จำเป็นต้องตระหนักถึง ระดับสติปัญญา ความถนัด รวมไปถึงความสนใจในวิชาภาษาไทยที่เด็กหญิงกิ่งแก้วมีข้อบกพร่องในเรื่องของ ไม่รู้จักพยัญชนะไทย 32 ตัว

ทั้งนี้เพื่อจะได้ทราบถึงความรู้และประสบการณ์เดิมของเด็ก ถือเป็นสิ่งที่สำคัญในการจัดเตรียมเนื้อหาและสื่อการสอนที่มีเหมาะสม และครูผู้สอนจะใช้แบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อเก็บเป็นข้อมูล และนำมาเปรียบเทียบหลังการสอน เพื่อสังเกตดูความก้าวหน้าของเด็ก

S  State objectives  = การกำหนดวัตถุประสงค์

การเรียนการสอน ในแต่ละครั้งต้องกำหนดวัตถุประสงค์ให้ชัดเจน ซึ่งควรเป็นวัตถุประสงค์เชิง  พฤติกรรม เพื่อให้สามารถเลือกใช้วิธีการสอนและสื่อการเรียนการสอนได้เหมาะสม  

เด็กหญิงกิ่งแก้ว บกพร่องทางสติปัญญา ดาวน์ซินโดรม มีข้อบกพร่องในเรื่องของ ไม่รู้จักพยัญชนะไทย 32 ตัว ครูผู้สอนจึงต้องกำหนดวัตถุประสงค์เนื้อหาของบทเรียนที่มีความเหมาะสมกับเด็ก กล่าวคือ  ภายใน 1 เดือน ครูจะสอนสระ 6 ตัว คือ สระ อะ อา อิ อี อุ อู  ที่พบเห็นบ่อยในชีวิตประจำวัน และให้ฝึกการอ่าน การเขียนซ้ำๆ เพราะเด็กมีช่วงความสนใจสั้น และ เรียนรู้ได้ช้า

S  Select instructional methods, media, and materials = การเลือก ดัดแปลงหรือออกแบบสื่อใหม่

การที่จะมีสื่อที่เหมาะสมในการเรียนการสอนนั้น สามารถทำได้ 3 วิธีด้วยกัน คือ

1. การเลือกสื่อที่มีอยู่แล้ว

เป็นการพิจารณาเลือกสื่อการเรียนการสอน ที่มีอยู่แล้วจากแหล่งต่างๆ เพื่อนำมาใช้ในการเรียน การสอน การเลือกสื่อที่มีอยู่แล้วควรมีเกณฑ์ในการพิจารณาดังนี้ 

• ลักษณะผู้เรียน

เด็กหญิงกิ่งแก้วชอบดูการ์ตูน Frozen เรียนช้า การเคลื่อนไหวเชื่องช้า และมีช่วงความสนใจสั้น  ชอบพูดคนเดียว   ไม่ชอบเรียนเกี่ยวกับวิชาการ

 ดังนั้น สื่อการเรียนการสอนใช้สื่อบัตรคำ ที่เกี่ยวกับสระ ทั้ง 6  ตัว ที่จะสอน โดยบัตรคำจะมีลักษณะที่ค่อนข้างใหญ่ และเห็นได้ชัดเจน สีที่ใช้จะมุ่งเน้นไปทางสีที่ความสดใส มองดูแล้วสบายตา ทั้งนี้เพื่อให้เด็กเกิดความรู้สึกสนใจและอยากที่จะเรียนรู้ในเนื้อหา มีการ์ตูน Frozen ที่ผู้เรียนชื่นชอบเพื่อที่จะสร้างความสนใจในระหว่างเรียน

• วัตถุประสงค์การเรียนการสอน

เพื่อให้เด็กได้เกิดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ สระ ต่างๆ ที่พบเห็นบ่อยในชีวิตประจำวัน

• เทคนิคหรือวิธีการเรียนการสอน

ก่อนที่จะเรียนในเนื้อหาที่ครูผู้สอนได้จัดเตรียมไว้ จะมีการเปิดวิดีโอเพลงที่เกี่ยวกับสระ 6 ตัว คือ อะ อา อิ อี อุ อู เพื่อที่จะทำให้เด็กเพลิดเพลินและสนุกสนานกับเนื้อหา และคิดว่าเรื่องที่จะสอนไม่น่าเบื่อ และไม่ยากอย่างที่คิด  

• สภาพการณ์และข้อจำกัดในการใช้สื่อการเรียนการสอนแต่ละชนิด

ข้อจำกัดในการใช้สื่ออาจจะยังไม่น่าสนใจมากพอสำหรับเด็ก เพราะเด็กหญิงกิ่งแก้วมีความสนใจ ค่อนข้างสั้นกับเนื้อหาวิชาการ และเบื่อง่าย

2. การปรับปรุง หรือดัดแปลงสื่อที่มีอยู่แล้ว

กรณีที่สื่อการเรียนที่มีอยู่แล้วไม่เหมาะสมกับการใช้ในการเรียนการสอน ในกรณีถ้าใช้บัตรคำ เกี่ยวกับสระทั้ง 6 ตัว แล้วเด็กยังไม่สนใจ ถึงแม้จะมีตัวการ์ตูนที่ชอบก็ตาม

ครูผู้สอนจึงจำเป็นต้องดัดแปลงให้ผู้เรียนได้มีส่วนร่วมในการเรียนการสอนมากขึ้น  จากที่นั่งนิ่งๆ ดูบัตรคำ เปลี่ยนเป็นให้วิ่งไปสุ่มจับบัตรคำบนพื้นที่มีลักษณะเหมือนกับบัตรคำของครูที่ถือไว้ พร้อมออกเสียงของสระดังกล่าว เมื่อออกเสียงและจับคู่ได้ถูกต้อง ครูใช้การเสริมแรงเข้ามาช่วยกระตุ้นให้เด็กสนใจมากขึ้น เช่น (ขนมที่เด็กชอบ) ให้กินซูกัส ชิ้นเล็ก (แบ่งเป็น 6 ส่วนต่อ 1 เม็ด เพื่อที่จะไม่ให้เด็กอิ่มง่าย)

3. การออกแบบสื่อใหม่

ในกรณีถ้าใช้บัตรคำ เกี่ยวกับสระทั้ง 6 ตัวที่นั่งตอบเมื่อครูถา และวิ่งไปหาสระที่กระจายตามพื้นเพื่อมาจับคู่กับของครูผู้สอน พร้อมออกเสียงของสระดังกล่าว เมื่อออกเสียงและจับคู่ได้ถูกต้อง ครูจะให้กินขนมที่ชอบ จากที่กล่าวมา ถ้าไม่สามารถทำให้เด็กเกิดความสนใจได้

ครูผู้สอนจึงจำเป็นต้อง ใช้สื่อที่ดึงดูด และใช้เทคนิควิธีการที่สร้างความสนใจต่อเนื้อหาที่มากขึ้น เช่น อาจจะมีการเล่านิทานที่เกี่ยวกับสระ พร้อมการใช้หุ่นตุ๊กตามือ หรือ Puppets ที่เป็นสื่อการเรียนการสอนชิ้นใหม่ที่ไม่เหมือนสื่อเดิม

U  Utilize media and materials    = การใช้สื่อ

ขั้นตอนการใช้สื่อการเรียนการสอน มีขั้นตอนที่สำคัญอยู่ 4 ขั้นตอน คือ

1. ดูหรืออ่านเนื้อหาในสื่อ / ทดลองใช้

ก่อนนำสื่อการเรียนการสอนใดมาใช้จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีการตรวจสอบเนื้อหาว่าตรงตาม วัตถุประสงค์หรือไม่ และทดลองใช้ดูว่ามีปัญหาหรือไม่ ถ้ามีจะได้แก้ไขปรับปรุงได้ทัน และทำให้เด็กรู้สึกไม่เบื่อ หรือหันไปให้ความสนใจกับส่งอื่นแทน

จากที่กล่าวมาในขั้น Select instructional methods, media, and materials  การเลือก ดัดแปลง หรือออกแบบสื่อใหม่ ขั้นนี้ครูผู้สอนจำเป็นต้องทำความเข้าใจและ ทดลองใช้สื่อก่อนที่จะนำมาสอนว่าเกิด ข้อผิดพลาดตรงไหน หรือยังมีส่วนไหนที่ยังไม่สอดคล้องกับเนื้อหาที่จะสอน เพื่อที่จะนำมาสู่การใช้สื่อการสอนกับเด็กจริงๆ  

2. เตรียมสภาพแวดล้อม / จัดเตรียมสถานที่

การที่จะใช้สื่อการเรียนการสอนจำเป็นที่ต้องมีการเตรียมสถานที่ สิ่งอำนวยความสะดวกในห้องเรียน เช่น  แสง การระบายอากาศ ให้เหมาะสมกับการใช้สื่อการสอนแต่ละชนิด

ในการเตรียมสภาพแวดล้อม และสถานที่ที่เหมาะสมกับเด็กหญิงกิ่งแก้วจำเป็นต้องใช้พื้นที่ส่วนตัว และไม่มีสิ่งที่จะหันเหความสนใจของเด็กได้ ทั้งเสียง หรือ กลิ่น เข้ามารบกวน เพราะเด็กมีช่วงสนใจในการเรียนที่น้อยมาก

3. เตรียมผู้เรียน

ผู้เรียนจะเกิดการเรียนรู้จากการใช้สื่อการเรียนการสอนได้ดีนั้น จะต้องมีการเตรียมพร้อมที่จะเรียนเรื่องนั้น โดยการนำเข้าสู่บทเรียนเพื่อเร้าความสนใจ จากตัวอย่างขั้น Select instructional methods, media, and materials  การเลือก ดัดแปลง หรือออกแบบสื่อใหม่ คือ เปิดวิดีโอเพลงที่เกี่ยวกับสระ 6 ตัว คือ อะ อา อิ อี อุ อู เพื่อที่จะทำให้เด็กเพลิดเพลินและสนุกสนานกับเนื้อหา และคิดว่าเรื่องที่จะสอนไม่น่าเบื่อ  ปัจจัยเหล่านี้จะทำให้เด็กมีเป้าหมายในการฟังหรือดูสิ่งที่ครูผู้สอนนำเสนออันจะนำไปสู่การเรียนรู้ที่ดีได้

4. การนำเสนอ / ควบคุมชั้นเรียน

ครูผู้สอนจะต้องทำตัวให้เป็นธรรมชาติ หลีกเลี่ยงท่าทางที่ไม่เหมาะสม อย่าใช้เวลาเตรียมสื่อนาน  เกินไปจะทำให้เด็กเกิดความเบื่อหน่าย และนำเสนอให้ถูกวิธีตามที่ได้มีการทดลองใช้มาก่อนแล้ว  รู้จัก   แก้ปัญหาเฉพาะหน้า รวมไปถึงในการสอนเด็กพิเศษจำเป็นต้องมีความใจเย็น และเข้าใจถึงลักษณะทาง   ธรรมชาติของเด็ก

R  Require learner participation  = การกำหนดการตอบสนองของผู้เรียน

การใช้สื่อในการเรียนการสอนแต่ละครั้ง ผู้สอนต้องจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมและกระตุ้นให้เด็กมีส่วน   ร่วมในการเรียนการสอนให้มากที่สุด เช่น การตอบคำถามเกี่ยวกับสระ ว่าคือตัวอะไรบ้าง หรือเขียนสระ   ตามที่ครูบอกได้  เมื่อเด็กมีการตอบสนอง ครูผู้สอนควรให้การเสริมแรงทันที เช่น การให้คำชมแก่เด็ก   เพื่อให้เด็กทราบว่าตนมีความเข้าใจและเกิดการเรียนรู้ที่ถูกต้องหรือไม่ และให้ทำแบบฝึกหัดในการทดสอบ หลังเรียนเกี่ยวกับสระ ทั้ง 6 ตัวที่สอน จำนวน 20 ข้อ ซึ่งระดับข้อสอบจะเริ่มจากง่ายไปยาก โดยข้อที่ยาก จะมีกลุ่มคำที่ประสมสระ ทั้ง 6 ตัวเพื่อทดสอบความเข้าใจของเด็ก

E  Evaluate and revise  = การประเมินการใช้สื่อ

หลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแล้ว จำเป็นต้องมีการประเมินผลกระบวนการเรียนการ  สอนเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ช่วยให้ผู้สอนทราบว่า การเรียนการสอนบรรลุวัตถุประสงค์มากน้อยเพียงใดสิ่งที่ต้อง ประเมินได้แก่

การประเมินผลกระบวนการเรียนการสอน

ซึ่งจะทำให้ครูผู้สอนได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการปรับปรุงและพัฒนาวิธีการสอนและการใช้สื่อการเรียนใน ครั้งต่อไปให้มีประสิทธิภาพ และเหมาะสมกับเด็กมากขึ้น

การประเมินสื่อและวิธีการเรียนการสอน

ครูผู้สอนทราบถึงวิธีการสอนและการใช้สื่อของตนเองว่ามีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด และสามารถช่วยให้เด็กมีผลสัมฤทธิ์มากขึ้นหรือไม่ และเด็กมีความสนใจสื่อมากน้อยเพียงใด ตัวอย่างของสื่อในการสอนครั้งนี้ คือ บัตรคำ โดยการประเมินผลสื่อการเรียนการสอนครั้งนี้ควรให้ครอบคลุม ด้านความสอดคล้องกับวัตถุประสงค์การเรียนการสอน ด้านคุณภาพของสื่อ เช่น ขนาดของบัตรคำที่เอื้อต่อการมองเห็นของเด็ก  รูปร่างของบัตรคำที่หยิบจับง่าย  สีที่ให้ความสบายตาแก่เด็ก  ความชัดเจนของสื่อที่เกี่ยวกับสระ เข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน  ทั้งนี้เพื่อให้ทราบว่าสื่อและวิธีการสอนที่ใช้ต้องปรับปรุงแก้ไขหรือไม่ 

 การประเมินผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน 

ครูผู้สอนเห็นถึงพัฒนาการของเด็กว่าเข้าใจเกี่ยวกับสระทั้ง 6 ตัว ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้มากน้อยเพียงใด

“ คนเราทุกคน ไม่ว่าจะเป็นใครก็ตาม สามารถที่จะพัฒนาและเรียนรู้ได้ ”